ΟΦΘΑΛΜΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΩΣ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

ΕΓΧΕΙΡΗΣΗ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗ ΟΦΘΑΛΜΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΩΣ ΧΟΡΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ-1

Απλά ηρεμιστικά (βενζοδιαζεπίνες, κ.λπ) : Διαταραχές προσαρμογής, δυσχρωματοψία, διπλωπία, νυσταγμός, ξηροφθαλμία. Συχνά προβλέπονται λόγω νευρωσικών ασθενών.

Φαινοθειαζίνες (θειοπρομαζίνη, χλωροπρομαζίνη): Άτυπη μελαγχρωστική αμ/θεια, ωχροπάθεια, θολερότητες φακού, επιθηλίου και οπισθίου και του κερατοειδούς. Μείωση παραγωγής δακρύων, διαταραχές προσαρμογής, μέση μυδρίαση. Σε δόσεις> 300 mg/24h στο 20-30% των ασθενών. Εναποθέσεις κερατοειδούς και φακού δύσκολα αναστρέψιμες. Αντιχολινεργική δράση.

Αλοπεριδόνη αντικαταθλιπτικά: Διαταραχή προσαρμογής, διπλωπία, διαταραχή παραγωγής δακρύων. Αντιχολινεργική και συμπαθομιμητική δράση (σε χρόνια χορήγηση).

Οπιούχα (μορφίνη, ηρωίνη, κ.λπ.): Μύση, διαταραχές προσαρμογής, διπλωπία, διαταραχές παραγωγής δακρύων. Δοσοεξαρτώμενη αναστολή μύσης μόνο με ναλοφόνη (Narkan).

Καναβινοειδή (μαριχουάνα / χασίς) : Δυσχρωματοψία, μείωση παραγωγής δακρύων, διπλωπία, διαταραχές προσαρμογής, μείωση ΕΟΠ, μυδρίαση, υπεραιμία επιπεφυκότος. Χρόνιοι χρήστες, δοσοεξαρτώμενα οξεία / χρόνια χορήγηση.

Οινόπνευμα: Τοξική αμβλυωπία, υπεραιμία βολβού, διπλωπία, νυσταγμός, διαταραχή προσαρμογής και αίσθησης βάθους. Χρόνιοι χρήστες, δοσοεξαρτώμενα οξεία / χρόνια χορήγηση.

Καπνός: Τοξική αμβλυωπία, ισχαιμικές εκδηλώσεις αμ/δούς οπτικού νεύρου. Αναστολή αμβλυωπίας με υψηλές δόσεις B12 και χαλκού συστηματικά.

Πενικιλλίνες – Κεφαλοσπορίνες: Παροδικές διαταραχές προσαρμογής, συχνές αλλεργίες, σπάνια ψευδοοίδημα θηλών. Κυρίως σε μικρότερες ηλικίες.

Τετρακυκλίνη: Μυωπία, ψευδοόγκος εγκεφάλου/κόγχος, δυσχρωματοψία, μυασθενικές εκδηλώσεις.

Αμινοκλυκοσίδες: Μυασθενικές εκδηλώσεις, μυδρίαση, διπλωπία. Δοσοεξαρτώμενα (μεγάλες δόσεις).

Σουλφοναμίδες: Μυωπία, αλλεργίες, οπτική νευρίτιδα.

Εθαμβουτόλη: Οπτική/οπισθοβολβική νευροπάθεια, δυσχρωματοψία. Δόση > 30-40 mg και συνήθως μετά από 6μηνο. Δύσκολα αναστρέψιμη.

Ισονιαζίδη: Οπτική νευροπάθεια, μυδρίαση, παρέσεις οφ/κών μυών. Συχνά αναστολή με Β6 αναστρέψιμες.

Ριφαμπικίνη: Κίτρινα δάκρυα. Χρώση μαλακών φακών επαφής.

Αντιχολινεργικά (σπασμολυτικά): Μυδρίαση, διαταραχή προσαρμογής (όχι σπάνια κρίση οξέως γλαυκώματος) σε προδιάθεση άτομα με στενή γωνία προσθίου θαλάμου. Συμπεριλαμβάνονται και αντιισταμινικά, μυοχαλαρωτικά, αντιπαρκινσονικά.

Ιβουπροφένη, Ναπροφένη, Σουλινδάκη: Διαταραχή οράσεως, δυσχρωματοψία, οπτική νευροπάθεια, πεδιομετρικές διαταραχές, οίδημα και θολερότητες κερατοειδούς. Συνήθως σε μακροχρόνια χορήγηση – ενίοτε οι πρώτες χορηγήσεις.

Κυτταροστατικά (αντικαρκινικά): Μη ειδική βλεφαροεπιπεφυκίτιδα, απώλεια βλεφαρίδων, αιμορραγίες πρόσθιου και οπίσθιου ημιμορίου. Βουσουλφάνη = Καταρράκτης. Χλωραμβουκίλη = Κερατοπάθεια. Αλκαλοειδή = Οπτική νευρίτις – Διπλωπία. Ταμοξιφένη = Αμφιβληστροειδοπάθεια, εναποθέσεις σε κερατοειδή. Όχι βαρείες και συνήθως αναστρέψιμες. Οι σοβαρότερες είναι ο καταρράκτης από βουσουλφάνη και η αμφιβληστροειδοπάθεια από ταμοξιφένη.

Κορτικοειδή: Μυδρίαση, πτώση, εξόφθαλμος, διπλωπία, επιφανειακές λοιμώξεις, οίδημα θηλής, καταρράκτης, γλαύκωμα. Σπάνια όλα εκτός από τον καταρράκτη (συχνότερα σε μικρές ηλικίες) και το γλαύκωμα (γονιδιακή προδιάθεση).

Αντισυλληπτικά: Μείωση οράσεως, αιμορραγίες, διαταραχή οπτικών πεδίων, αγγειακά επεισόδια αμ/δούς, οπτική νευροπάθεια, ξηροφθαλμία, οίδημα ώχρας. Συχνά αναστρέψιμα, δυσανεξία χρήσης μαλακών φακών επαφής.

Χλωροκίνη (και παράγωγα): Εναποθετήσεις κερατοειδούς διάχυτες, στροβιλοειδείς, τοξοειδείς. Αμφ/θεια, ωχροπάθεια (bull’s eye – μη αναστρέψιμη). Υποκειμενικά = Αίσθηση ομίχλης, ξανθοψία και μείωση της οράσεως (σε ωχροπάθεια). Κυρίως σε δόσεις > 250mg. Μετά 2 χρόνια αρκετά συχνά. Μείωση δόσης – αναστρέψιμες οι κερατοειδικές βλάβες. Συνίσταται έλεγχος από οφθαλμίατρο κάθε 3-6 μήνες.

Ινδομεθακίνη: Ωχροπάθεια, μελάγχρωση αμ/δούς. Σπάνια, ιδιοσυγκρασικές μεγάλες δόσεις, χρόνια χορήγηση.

Χρυσός (άλατα), Αμιοδαρόνη: Εναποθέσεις σε επιπεφυκότα / κερατοειδή. Δύσκολα αναστρέψιμη.

Αμιοδαρόνη: Επιθηλιακές στροβιλοειδείς εναποθέσεις σε κερατοειδή. Σπανιότερα σε φακό. Συχνότατα (>70%) σε δόση>300mg μετά από 3-6 μήνες θεραπείας. Αναστρεψιμότης.

Βήτα - αναστολείς: Διαταραχές προσαρμογής, διπλωπία, μείωση ΕΟΠ, ξηροφθαλμία. Δοσοεξαρτώμενες όχι πολύ συχνές.

Δακτυλίτις: Δυσχρωματοψία, μείωση ΕΟΠ, ΄΄Glare’’ φαινόμενο. Ήπιες, αναστρέψιμες.

Βιταμίνη D: Εναποθέσεις σε κερατοειδή (ενίοτε band) επιπεφυκότα, οπτ.τμήμα (στραγγαλισμός ΟΝ). Σε μακρά χορήγηση, μεγάλες δόσεις.